Mens vs. (vertaal-)machine
Welke vaardigheid moet je beheersen als vertaler: wandelend woordenboek, technisch professional, computer-nerd, taalkundige duizendpoot of? Wat denk jij? Als vertaler van alles een beetje. En toch, één vaardigheid is bijzonder belangrijk, maar die wordt maar al te vaak vergeten: je moet met de vertaalde woorden attractieve teksten kunnen creëren.
We kennen allemaal slechte teksten: dat zijn niet alleen veel te lange teksten met informatie die wijd en breed worden uitgemeten, maar vooral ook teksten met informatie die je niet snapt en die je koud laat. Teksten moeten boeien, toch? Teksten moeten die informatie bieden, die ertoe doet, toch? Als vertaler heb je vaak geen invloed op de inhoud maar als het gaat om het creëren van boeiende teksten, dan verheug ik me als vertaler op de uitdaging. Wat een kick namelijk als ik een vertaling naar mijn opdrachtgever kan sturen, die 'lekker bekt' en lezers boeit.
We willen allemaal boeiende teksten. En toch, de teksten op het internet zijn vaak houterig en flets. Als deze dan ook nog op houterige manier worden vertaald waarbij de vertaler geen enkele moeite doet om de voordelen van de doeltaal te benutten, dan wordt de vertaalde tekst al helemaal een taalgedrocht. Als vertaler kies ik voor krachtige formuleringen in het Duits die lezers aanspreken omdat ze helder en duidelijk zijn. En verrassend. Zo blijft de boodschap van de tekst bij de lezer hangen.
We willen allemaal niet onnodig geld uit het raam smijten. Dan is de verleiding groot om Google Translate of ChatGPT te gebruiken. Waarom betalen als het ook gratis kan?
Het moge duidelijk zijn: als vertaler geef ik de brontekst correct weer in de vreemde taal, bijvoorbeeld in het Duits. Dat gaat bij machinevertalingen nog regelmatig mis.
Maar nog belangrijker: als goede vertaler met Fingerspitzengefühl vertel ik het verhaal van de brontekst opnieuw in de brontaal. Dit wordt soms 'hertalen' of 'transcreation' genoemd, dus een combinatie van vertalen en creatief schrijven. Beste lezer: dat bied ik u als vertaler - en een machinevertaling niet.